dziecko z zaburzeniami integracji sensorycznej w przedszkolu

Objawy zaburzeń integracji sensorycznej. Zaburzenia w integracji sensorycznej bardzo łatwo zauważyć u dzieci. Widać je gołym okiem, podczas zabawy czy nauki. Dziecko z zaburzeniami rozwojowymi podczas zabaw ruchowych nie reaguje natychmiast. Podobnie jest w sytuacjach, gdy wydajemy dziecku polecenie. Dzięki uprzejmości autorki zamieszczamy rozdział „dziecko ze spektrum autyzmu w przedszkoli i szkole ogólnodostępnej” R. Stefańska- Klar w: „Praca z dzieckiem ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w przedszkolu i szkole ogólnodostępnej” redakcja naukowa J. Skibska, M. Warchał, Wydawnictwo Naukowe ATH, Bielsko-Biała 2012, ISBN Jeżeli proces integracji sensorycznej jest zaburzony, mogą pojawić się problemy z zabawą, nauką, zachowaniem, koncentracją. Warto więc przesiewowo wiedzieć jakie symptomy mogą wskazywać na trudności w zakresie integracji sensorycznej, aby szybko podjąć odpowiednie kroki diagnostyczne oraz terapeutyczne. Nad poprawą motoryki małej oraz funkcjami poznawczymi pracujemy w kreatywny sposób na zajęciach pedagogicznych. Nasze Centrum Medyczne proponuje specjalne pakiety rehabilitacyjne, które dostosowane są do potrzeb dzieci z Mózgowym Porażeniem Dziecięcym na każdym poziomie GMFCS. Nasi terapeuci ściśle współpracują z rodzicami Cele kursu. poznają i zrozumieją istotę trudnych (odmiennych, nietypowych) zachowań dziecka z zaburzeniami integracji sensorycznej. nabędą podstawową wiedzę i praktyczne umiejętności w pracy z dzieckiem z zaburzeniami SI. wzbogacą warsztat pracy o ćwiczenia i narzędzia wspomagając dzieci z mała koncentracją i nadmiernym ruchem. Je Cherche Un Site De Rencontre 100 Gratuit. Czas rekrutacji Zbliża się czas rekrutacji do żłobków i przedszkoli. Z pewnością nie jeden rodzic zastanawia się, jaką placówkę wybrać – czy lepsze dla naszego dziecka będzie przedszkole publiczne, czy może zdecydować się na prywatne. Niektórzy z rodziców mogą rozważać również palcówki integracyjne. Wybór z pewnością nie jest łatwy i niestety nie ma jednej słusznej odpowiedzi na to pytanie. Tak naprawdę wszystko zależy od dziecka – jego potencjału, ale też ewentualnych trudności. Pewna część dzieci, które za kilka miesięcy rozpocznie edukację przedszkolną, ma problemy z przetwarzaniem bodźców sensorycznych. Zaburzenia integracji sensorycznej mogą przyczyniać się do trudności w zachowaniu, w relacjach społecznych, trudności emocjonalnych etc. Trudności te zależą oczywiście od rodzaju i stopnia nasilenia zaburzeń i wiele z nich wynika z nadwrażliwości na bodźce sensoryczne. Żeby przybliżyć temat przedstawię kilka przykładów tego, jak zaburzenia SI mogą wpływać na funkcjonowanie dziecka w grupie przedszkolnej. Dziecko nadwrażliwe dotykowo Dzieci nadwrażliwe dotykowo w większej grupie często przyjmują rolę obserwatorów. Dotyk, zwłaszcza niespodziewany, jest dla nich tak nieprzyjemny, że odbierają go jako zagrożenie. W związku z tym instynktownie wybierają aktywności samodzielne lub w mniejszej grupie. Wolą trzymać się z daleka od „tłumów”, żeby nie zostać przypadkiem dotkniętym, popchniętym. Źle się czują, kiedy muszą stać w rzędzie, siedzieć blisko innego dziecka, dlatego czasami zdarza się, że mogą odepchnąć kolegę, kiedy ten podejdzie za blisko. Problem może również stanowić ubieranie się, przejawiające się niejednokrotnie niechęcią do zakładania czapki, szalika, czy rękawiczek. W przypadku nadwrażliwości dotykowej w obrębie dłoni dzieci często nie chcą dotykać różnych faktur, a co za tym idzie unikają zabawy w piaskownicy, lepienia z plasteliny, malowania palcami, czy też używania kleju. Z kolei w przypadku nadwrażliwości w sferze oralnej mamy do czynienia z wybiórczością pokarmową, co powoduje jedzenie tylko niektórych pokarmów (o określonej konsystencji – często tzw. suchych, jak chleb, makaron bez dodatków) lub odmawianie jedzenia w przedszkolu w ogóle, zwłaszcza, kiedy nikt preferencji dziecka nie bierze pod uwagę. Dziecko nadwrażliwe słuchowo Nadwrażliwość słuchowa również często wiąże się z izolowaniem się od grupy, żeby zminimalizować ryzyko narażenia się na nieprzyjemne doznania. Dzieci nadwrażliwe na dźwięki źle się czują, kiedy przebywają w hałasie, są wtedy często rozkojarzone, pobudzone lub zestresowane. Mogą reagować nieadekwatnie do sytuacji – zatykać uszy na niektóre dźwięki, krzyczeć, czy nawet chować się w ciasne miejsca, kiedy jest głośno. Mogą nie lubić muzyki, zwłaszcza głośnej, ale sami często są hałaśliwi. Dziecko poszukujące wrażeń przedsionkowych i proprioceptywnych Sporą część dzieci z zaburzeniami przetwarzania sensorycznego stanowią te, które są w nieustannym ruchu, ciągle się ruszają, wiercą, na coś wpadają, a do tego zwykle są głośne i nieuważne. Są to dzieci, których układ nerwowy zbyt słabo odbiera informacje pochodzące z ruchu i docisku, w związku z czym czują oni nieodpartą potrzebę dostarczania ich sobie poprzez szybkie ruchy ciała i częste zmiany pozycji. Dzieci te z uwagi na swoją dużą ruchliwość dosyć często ulegają wypadkom, trudno im również spokojnie siedzieć podczas zajęć, czy to na dywanie, czy przy stoliku. Wymagają ciągłego przywoływania uwagi, gdyż nadmierna potrzeba ruchu utrudnia im skupienie się na wykonywanym zadaniu. Dziecko nadwrażliwe przedsionkowo Nadwrażliwość przedsionkowa oznacza, że dziecko zbyt mocno odbiera wrażenia płynące z ruchu, przez co ruchu unika, kiedy tylko może, zwłaszcza jeżeli jest to nowa, nieznana aktywność. Dzieci z nadwrażliwością na bodźce pochodzące z ruchu, często nie lubią huśtania się na huśtawce, czy kręcenia na karuzeli, boją się wspinania i wysokości. Mogą zareagować lękiem, kiedy ktoś będzie chciał poruszać nimi w przestrzeni. Dzieci te zwykle wybierają aktywności spokojne i statyczne, a na placu zabaw często siedzą i obserwują innych lub wybierają zabawę niezwiązaną z ruchem, np. zabawa w piaskownicy. Ograniczając zabawy ruchowe, pozbawiają siebie wielu cennych doświadczeń, przez co mają słabiej rozwiniętą motorykę dużą. Powyższe przykłady to najczęściej spotykane rodzaje zaburzeń integracji sensorycznej u dzieci i ich konsekwencje. Oczywiście każde dziecko jest inne i jego trudności mogą manifestować się w różnoraki sposób. Ważne, żeby mieć świadomość, jak poszczególne zaburzenia mogą wpływać na funkcjonowanie dziecka w przedszkolu i wiedzieć, jak dziecko wesprzeć, aby było mu łatwiej. Pierwszym krokiem jest tu oczywiście diagnoza i terapia integracji sensorycznej. Drugim znalezienie odpowiedniego przedszkola. Liczba dzieci w grupie, zwłaszcza w przypadku dzieci nadwrażliwych na bodźce sensoryczne, nie jest bez znaczenia – im mniejsza grupa, tym lepiej. Lepiej też, kiedy w przedszkolu jest mniej kolorów, kiedy sale są duże i przestronne. Przyjazne sensorycznie otoczenie to jedno, ale najważniejszy jest tak naprawdę nauczyciel, który wykazuje zrozumienie dla trudności dziecka i wie, z czego one wynikają. Anna Chacińska pedagog specjalny, specjalista integracji sensorycznej Rodzice uważnie obserwujący swoje dziecko potrafią dostrzec niepokojące zachowania dziecka, które mogą być objawem zaburzonej integracji sensorycznej. Jednym z pierwszych objawów, jakie możemy obserwować w okresie niemowlęcym są trudności dziecka w zrozumieniu położenia i ruchu ciała w przestrzeni. Niektóre niemowlęta boją się ruchu, ponieważ informacje wewnętrzne z mięśni, stawów i układu równowagi nie są precyzyjnie opracowywane przez ich układ nerwowy. Gdy matka ułoży dziecko na plecach podczas karmienia, zaczyna ono płakać i wyginać ciało, jeśli unosi się je do góry, jest przerażone, płacze, napina się. Dzieje się tak, ponieważ dziecko nie jest w stanie wyraźnie sobie uzmysłowić, jakie ruchy wykonuje jego głowa i całe ciało, jest wystraszone niezrozumiałymi bodźcami. Inne dzieci natomiast nie lubią być przytulane, nie tolerują delikatnego dotyku. Niektóre zbyt wrażliwie reagują na dźwięki lub światło. Częściej niż ich rówieśnicy płaczą i są rozdrażnione. Dzieci te są przeciążone normalnie występującymi bodźcami sensorycznymi. Niemowlęta te mogą mieć niespokojny sen. Ich cykl dobowy snu i czuwania jest zaburzony, dlatego śpią mało, krótko i zasypiają lub budzą się z płaczem. Nieco starsze dzieci z zaburzeniami regulacji zwykle bardzo łatwo wpadają w złość. Czasem mają poważne trudności przy dokonywaniu jakiejkolwiek zmiany np. po kąpieli nie chcą wyjść z wanny, trudno im zakończyć jakąś zabawę. Najczęściej są rozdrażnione w miejscach gdzie występuje nadmiar bodźców sensorycznych np. w supermarkecie. Jest również grupa dzieci, które lubią w szczególny sposób działanie pewnych bodźców sensorycznych np. uwielbiają jeśli podrzuca się je do góry, lubią być długo huśtane czy kręcone na karuzeli. Więcej niż ich rówieśnicy biegają i wspinają się. U części z nich można dostrzec pewne opóźnienia rozwojowe w opanowywaniu umiejętności siadania i stania oraz bezpiecznego i skoordynowanego poruszania się, u innych jednak nie obserwuje się szczególnych opóźnień w rozwoju podstawowych funkcji ruchowych. Można jedynie zauważyć pewne różnice jakościowe podczas przemieszczania się w przestrzeni, manipulowaniu zabawkami itp. Wraz z wejściem dziecka w wiek przedszkolny oczekujemy coraz większego rozwoju umiejętności, takich jak huśtanie się na huśtawce, jazda na trzykołowym rowerku czy samodzielne ubieranie się i jedzenie. Niektóre dzieci z zaburzoną integracją sensoryczną mają problemy z opanowaniem tych umiejętności. Innym przejawem zaburzeń jest nadmierna ruchliwość. Rodzice zauważają, że ich dziecko znacznie krócej niż rówieśnicy potrafi bawić się pozostając w jednym miejscu. W wieku szkolnym dzieci te nadal mają trudności z ubieraniem się, wiązaniem butów, posługiwaniem się sztućcami. Mogą mieć trudności w pisaniu i rysowaniu, szybko się męczą szczególnie przy wykonywaniu precyzyjnych zadań przy biurku. Inne na skutek zaburzeń w prawidłowym rozwoju ruchowym oczu mają problemy w nauce czytania. Czytają wolniej, gubią linijkę, w której czytali. Znacznie dłużej przepisują z tablicy, gubią litery lub opuszczają wyrazy. Czasem podejmowane formy takie jak reedukacja, terapia psychopedagogiczna nie przynoszą efektu. Dzieci w wieku szkolnym bardzo lubią gry planszowe, jednak dzieci z zaburzeniami integracji sensorycznej nie uczestniczą w nich ponieważ mają słabą koordynację wzrokowo – ruchową lub nie rozumieją reguł gry. W wieku szkolnym nie wygasają problemy z właściwym przetwarzaniem i wykorzystaniem informacji sensorycznych. Dzieci te nadal są bardzo wrażliwe na niektóre bodźce sensoryczne takie jak jasne światło (świetlówki, jasne słońce), ostre dźwięki (dzwonek szkolny, hałas na przerwie, głośny głos), zapachy (perfumy, zapach niektórych potraw), lekki dotyk (niespodziewany dotyk kolegi, nagłe pogłaskanie po głowie) itp. Dzieci te mają kłopoty z koncentracją, są ruchliwe i sprawiają wiele kłopotów w domu i w szkole na lekcjach i podczas przerw. Często mają problemy z nauką czytania i jakością pisania. Pojawiają się typowe objawy jak dla dysleksji lub dysgrafii. Rodzice poszukując odpowiedzi na pytanie dlaczego moje dziecko zachowuje się inaczej niż jego koledzy, trafiają do różnych specjalistów. Warto zwrócić się o pomoc do terapeuty IS by przeprowadził odpowiednie do wieku dziecka badanie i stwierdził czy obserwowane zachowanie niepokojące rodziców lub nauczycieli jest wynikiem zaburzeń integracji sensorycznej. Terapia IS Terapia integracji sensorycznej może być przeprowadzona po wcześniejszych kompleksowych badaniach. Głównym zadaniem terapii jest dostarczenie kontrolowanej ilości bodźców sensorycznych. Terapia w metodzie IS wygląda jak zabawa. Dziecko uczestniczy w zajęciach i ma wrażenie, że kreuje zajęcia wspólnie z terapeutą. Ćwiczenia muszą być dostosowane do poziomu rozwojowego dziecka, jednak nie mogą być ani za łatwe ani za trudne – należy balansować na granicy możliwości dziecka. Wśród używanego sprzętu są różnego typu huśtawki, hamaki, platformy równoważne, duże piłki i wałki, deskorolki, talerze obrotowe itp. W czasie terapii dziecko ma nie tyle nauczyć się konkretnych umiejętności, ale raczej usprawnić bazowe systemy sensoryczne i procesy nerwowe, leżące u podłoża tych umiejętności. Propozycje podstawowych ćwiczeń do stymulacji w zakresie IS. ćwiczenia stymulujące reakcję dziecka na różne zapachy, ćwiczenia tzw. podwójnej stymulacji dotykowej, ćwiczenia stymulujące stopy, dłonie, okolice kręgosłupa, twarz, ćwiczenia usprawniające utrzymanie równowagi, rozpoznawanie kształtów za pomocą dotyku, wodzenie wzrokiem za poruszającym się przedmiotem, ćwiczenia w rysowaniu postaci, wyodrębnianie elementów z tła, rozpoznawanie za pomocą dotyku kształtów rysowanych na dłoni, pleckach, brzuchu dziecka, ćwiczenia na deskorolce, bujanym fotelu, ćwiczenia w przeciąganiu, siłowaniu się, ćwiczenia odwzorowywania sekwencji liczb i sekwencji dźwięków. Wymienione propozycje ćwiczeń podlegają weryfikacji w zależności od stopnia zaburzenia. Terapię należy prowadzić w sposób wyważony, stopniowo wprowadzając część ćwiczeń , nie wykorzystując wszystkich podczas jednej sesji terapeutycznej, ponieważ można bardzo szybko zniechęcić dziecko do współpracy. W przypadku większości dzieci proces integracji sensorycznej rozwija się w sposób naturalny w wyniku typowych aktywności dla wieku dziecięcego. Planowanie ruchu jest naturalnym efektem tego procesu, podobnie jak umiejętność wykonywania reakcji adaptacyjnych na bodźce sensoryczne. To właśnie poprzez ruch dziecko się uczy, poznaje świat. To dzięki nieustannie docierającym, różnorodnym bodźcom może słyszeć śpiew ptaków, poznać smak truskawek, poczuć miły, troskliwy dotyk swojej mamy, huśtać się pod obłoki na huśtawce… Niestety u niektórych dzieci integracja sensoryczna nie rozwija się w wystarczającym stopniu, są ,,zamknięte” w wielkiej, ,,sensorycznej próżni”. Terapia SI może im pomóc z tej próżni wyjść. Dziecko musi nabywać umiejętności radzenia sobie z hałasem czy nadmiarem bodźców wizualnych, by móc dobrze funkcjonować. Obserwujmy więc uważnie nasze dzieci. Nie bagatelizujmy ich niewielkich nawet trudności, aby mogły rozwijać pełnię swoich potencjalnych możliwości. Opracowała: Maria Fąka Literatura : Z. Przyrowski, Dysfunkcje integracji sensorycznej i deficyty fragmentaryczne w zespole mózgowego porażenia dziecięcego. Z. Przyrowski, Podstawy diagnozy i terapii integracji sensorycznej. F. Maas Violet, Uczenie się przez zmysły: wprowadzenie do teorii integracji sensorycznej dla rodziców i specjalistów. Kinezjologia Edukacyjna – co to takiego? 4 lutego, 2017 Przytulanki czyli wierszyki na dziecięce masażyki IDENTYFIKACJA PROBLEMU Chłopca, o którym piszę po raz pierwszy spotkałam w czerwcu 2014 r. podczas badania w Poradni. Chłopiec został zgłoszony przez rodziców w celu oceny dojrzałości szkolnej. Podczas badania zwróciłam uwagę na zaburzenia sensoryczne u chłopca i zaleciłam pełną diagnozę w tym zakresie. Z uwagi na obniżoną dojrzałość społeczno-emocjonalną uzyskał opinię w sprawie odroczenia obowiązku szkolnego. W styczniu 2015r. rodzice złożyli wniosek o diagnozę procesów integracji sensorycznej oraz o zakwalifikowanie na terapię pedagogiczną. Od stycznia 2015 r do czerwca uczestniczył w terapii pedagogicznej na terenie poradni psychologiczno - pedagogicznej. Od października zaczął uczęszczać na zajęcia socjoterapeutyczne oraz terapię integracji sensoryczna (SI) to proces, w którym następuje organizacja wrażeń dostarczanych do organizmu, aby mogły być wykorzystane w celowym działaniu, czyli w reakcji adaptacyjnej. Przez zmysł wzroku, słuchu, dotyku i zmysł równowagi odbieramy bodźce z ciała i otoczenia. Informacje te przekazywane są do mózgu, następnie odpowiednio segregowane, interpretowane abyśmy mogli zareagować w sposób odpowiedni w danej sytuacji (czyli odpowiedzieć prawidłową reakcję adaptacyjną). Jest to adekwatne i efektywne reagowanie na wymogi otoczenia. Może to być odpowiedź ruchowa jak i sensoryczna jest procesem, dzięki któremu mózg otrzymując informację ze wszystkich systemów zmysłowych dokonuje ich segregacji, rozpoznania, interpretacji i integracji z wcześniejszymi doświadczeniami. Integracja sensoryczna rozpoczyna się już w okresie płodowym i trwa do około 7 roku życia. Nierozwinięcie określonych umiejętności w kolejnych stadiach rozwoju powoduje powstawanie trudności w funkcjonowaniu i zachowaniu dotyczące podstaw teoretycznych oraz sposobów diagnozy i terapii zaburzeń integracji zmysłowej zostały opracowane przez Jean Ayres- psychologa i terapeutę zajęciowego w Instytucje badań Mózgu Uniwersytetu w Los Angeles. Ayres zwróciła uwagę na szczególnie istotny fakt, że u podstaw rozwoju integracji zmysłowej leżą trzy najwcześniej dojrzewające, podstawowe układy zmysłowe: dotykowy, proprioceptywny i przedsionkowy. To one stanowią bazę, która wraz z rozwojem i integracją odruchów, nadaje kształt rozwojowi dotykowy ma receptory umiejscowione w skórze i na powierzchni skóry, odbierające wrażenia lekkiego i głębokiego dotyku, nacisku, ciepła, zimna, to odbiór wrażeń płynących z mięśni i ścięgien, informujących mózg o położeniu ciała, jego poszczególnych części oraz o tym, czy i jakie ruchy wykonuje. Układ przedsionkowy (inaczej zmysł równowagi) ma receptory w uchu wewnętrznym, reaguje na siłę grawitacji, ruch linearny i obrotowy oraz wrażeń dotykowych i proprioceptywnych ma podstawowe znaczenie dla rozwoju percepcji schematu ciała. Wpływa więc na funkcje motoryczne: koordynację ruchów, sprawność manualną i lateralizację, planowanie sekwencji ruchów, co z kolei znajduje odzwierciedlenie w rozwoju samoobsługi, przyswajaniu technik rysowania i pisania, w posługiwaniu się przedsionkowy pomaga w prawidłowym odbiorze wrażeń przez inne systemy sensoryczne (wzrokowy, słuchowy, proprioceptywny). Ma wpływ na stabilizację napięcia mięśniowego, utrzymanie równowagi, koordynację płynność ruchów ciała i gałek ocznych - a zatem na postawę ciała podczas aktywności ruchowej, oraz przy wykonywaniu zadań przy stole, właściwą sprawność rąk i współpracę między rękami. Znajduje to również odzwierciedlenie w przyswajaniu technik szklonych, jak również nabywaniu sprawności ruchowej i umiejętności w zakresie samoobsługi. 2. GENEZA I DYNAMIKA ZJAWISKAOcenę funkcjonowania sensomotorycznego dokonałam na podstawie obserwacji klinicznej, swobodnej i ukierunkowanej zabawy chłopca, dodatkowych prób sprawnościowych, wywiadu z rodzicami. Obserwacji poddałam stan funkcjonowania podstawowych zmysłów oraz jakość informacji odbieranych przez ciało do celowego działania oraz rodzaj i jakość umiejętności ruchowych. Dane z wywiadu:Przebieg ciąży prawidłowy, poród naturalny, długotrwały, punktacja APGAR 8/10. We wczesnym dzieciństwie był dzieckiem nadwrażliwym na bodźce zewnętrzne. Rozwój ruchowy, wg tzw. kamieni milowych w normie. Lubi zabawy na placu zabaw. Zawsze dobrze tolerował kręcenie się na karuzelach, huśtanie na huśtawkach. Wcześniej miał problemy z wchodzeniem na drabinki, zwłaszcza linowe typu „pająki”. Według rodziców, na placach zabaw jest raczej ostrożny, czas zabaw na karuzelach, huśtawkach nie odbiega od czasu zabaw innych dzieci w jego wieku. Nie lubi grać w piłkę. Chętnie jeździ na rowerze , szybko nauczył się jeździć bez dodatkowych kółek. Generalnie nie ma problemów z jedzeniem, je raczej wszystko, oprócz ryb. Zdarzają się bóle brzucha i sytuacje, gdy nie zdąży zasygnalizować, że chce mu się kupę. W ostatnim czasie zaczął wyczuwać różne zapachy, np. na klatce schodowej, ale rodzice nie obserwują negatywnych reakcji na zapachy. W zachowaniu dziecka widoczna nadruchliwość. Sen jest prawidłowy, nie budzi niepokoju rodziców. Chłopiec ma wadę wymowy – pod opieką logopedy od okresu przedszkolnego. Od 3 roku życia uczęszczał do przedszkola, w ocenie rodziców, gdy poszedł do przedszkola chorował (ospa, szkarlatyna, pseudokrup, częste infekcje górnych dróg oddechowych). Często zatyka uszy, najczęściej na dźwięki wysokie, pojawiające się nagle. Lubi biegać, skakać, jednak, kiedy ma wykonać zadanie bardziej statyczne, wolniejsze, przy stoliku bardzo szybko się męczy. Nie lubi mieć brudnych rąk, unika lepienia, malowania palcami. Poza tym rodzice nie zaobserwowali nadwrażliwości dotykowej w obrębie innych części ciała. Nie ma problemów z myciem się, kąpielą. Chętniej sięga po kredki. Na podstawie badań psychologicznych stwierdzono rozwój w górnej granicy normy, dobry stopień rozwoju funkcji percepcyjno-motorycznych, zaburzenia koncentracji uwagi, obniżony poziom dojrzałości społeczno-emocjonalnej. Chłopiec jest nadruchliwy, występują zaburzenia koncentracji uwagi, trudno jest mu dłużej wytrzymać w pozycji statycznej, np. przy stoliku, Jest męczliwy, szybko się dekoncentruje. Szymon pozostaje w dobrym kontakcie werbalnym z otoczeniem. Mówi dużo budując zdania złożone. Ma bogaty zasób wiedzy o świecie. Potrafi sam zorganizować sobie aktywność, lecz jego zabawa jest krótkotrwała. Ma trudności z planowaniem przestrzeni do zabawy. Słabo łapie i rzuca piłkę. Zachowanie podczas badań:W czasie badania chłopiec ruchliwy, biegał po sali, często działał impulsywnie, wykazywał brak planowania przed wykonaniem jakiegoś zadania, zmieniał aktywność i przedmioty, sprzęt, którym się interesował. Potrafił sam zorganizować sobie aktywność, lecz jego zabawa była krótkotrwała i często niebezpieczna.. Zaobserwowano trudności z planowaniem przestrzeni do zabawy, trudności z nawiązaniem i utrzymaniem kontaktu wzrokowego z terapeutą. Wycofuje się w trakcie prób, które sprawiają mu nawet małą trudność. Niechęć do wykonania prób zastępuje „ucieczką”, unikaniem wysiłku. Często kładzie się na materacu, kołysze się, kiwa, sprawia wrażenie jakby tracił równowagę. Chłopiec jest nadruchliwy, występują zaburzenia koncentracji uwagi, trudno jest mu dłużej wytrzymać, zwłaszcza w pozycji statycznej, np. przy stoliku. Jest dość męczliwy, szybko się dekoncentruje. Szymon pozostaje w słabym kontakcie werbalnym z otoczeniem, pomimo dobrego rozwoju mowy, bogatego zasobu wiedzy o świecie. Mowa w głównej mierze wykorzystywana jest zadaniowo, w mniejszym stopniu do budowania kontaktu społecznego. Wyniki Obserwacji klinicznej:• Chłopiec nie wykazywał dyskomfortu w próbach wymagających dotyku.• Występuje u chłopca nieznacznie obniżone napięcie mięśniowe.• Lateralizacja skrzyżowana (oko lewe, ręka prawa).• Wystąpiły trudności w próbach badających ruchy gałek ocznych- śledzenie bodźca nieregularne, trudności z fiksacją wzroku na przedmiocie- problemy z przekroczeniem linii środa- mruganie, gubienie przedmiotu • Naśladowanie ruchów wolnych, chłopiec wykonał prawidłowo sekwencje ruchu, ale trudności nastąpiły z utrzymaniem pozycji, rytm był zaburzony.• Przy próbie diadochokinezy obserwuje się niską jakość ruchu, zaburzony rytm pracy prawej i lewej ręki oraz obu rąk. • W próbie (praksji i pozy) palce-kciuk- praca prawej ręki oraz obu rąk jednocześnie, pod kontrolą wzroku i z zamkniętymi oczami prawidłowa, nieznacznie zaburzona praca lewej ręki – chłopiec dotykał, ale nie „trafiał” w wyznaczony palec, próbował naprawiać błąd czując pomyłkę. • Nieprawidłowości w próbie badającej motorykę języka. Nieznacznie zaburzona motoryka języka na zewnątrz jamy ustnej (góra), znaczne zaburzenia (dół), prawidłowa motoryka (prawo, lewo). Prawidłowa motoryka wewnątrz (prawo, lewo, góra, dół), nieznacznie zaburzone ruchy okrężne.• Toniczny Odruch Błędnikowy - Szymon nie potrafi przyjąć samodzielnie pozycji supinacyjnej i pronacyjnej, po kilku próbach udało się ustawić chłopca, ale utrzymał pozycję bardzo krótko i z dużym trudem. • ATOS i STOS- Asymetryczny i Symetryczny Toniczny Odruch Szyjny – trudne do zbadania z powodu przeprostów. Symetryczny Toniczny Odruch Szyjny- obserwuje się nieznaczne zmiany w ułożeniu kończyn, ATOS- nieznaczne ugięcie kończyn przy zwrocie głowy w bok. • W próbie Schildera wystąpiły trudności z utrzymaniem pozycji, nieznaczna rotacja tułowia za ruchem głowy, ruchy choreotatyczne. Szymon zgłaszał dyskomfort. Nie stwierdzono oporu głowy.• Obserwuje się prawidłowe reakcje obronne.• Niebezpieczeństwo grawitacyjne – chętnie wchodzi i zeskakuje, chętnie wykonuje zadania wymagające wchodzenia na sprzęt, drabinki (brak cech niepewności grawitacyjnej)• Badanie reakcji równoważnych- obniżona równowaga statyczna i dynamiczna.• Test Oczopląsu Porotacyjnego- na pierwszym spotkaniu chłopiec zasygnalizował znaczny dyskomfort, nie wykonano próby. Podczas drugiego spotkania test zakończył się niepowodzeniem. W trakcie, po kilku nieudanych próbach, chłopiec dość dobrze utrzymywał pozycję, ale po zakończeniu obrotów nie był w stanie utrzymać wzroku w jednym punkcie- rozpraszały go przedmioty znajdujące się na obrzeżach pola widzenia. Dodatkowe próby sprawnościowe: Ma trudności z rzucaniem, chwytaniem piłki. Przyjmuje pozycję stania jednonóż, ale są trudności ze stabilnym utrzymaniem – jest w stanie zrobić to krótko. Potrafi podskakiwać, przeskakiwać przeszkody. Widoczne trudności z oceną odległości. W rysowaniu używa ręki prawej, przyrząd pisarski chwyta w sposób nieprawidłowy. WnioskiWystępują zwiększone potrzeby w zakresie zmysłu priopriocepcji (czucia głębokiego) - potrzeba dostarczania zwiększonej ilości bodźców, lepsza reakcja, zwiększona koncentracja, gdy podawany jest mu mocny, zdecydowany bodziec zakresie układu przedsionkowego – obserwuje się zwiększoną potrzebę stymulacji, chłopiec lubi huśtać się, często z głową w dół, woli być w ciągłym ruchu. W zakresie zmysłu dotyku - obserwuje się nadwrażliwość w obrębie zakresie zmysłu wzroku, słuchu obserwuje się nadwrażliwość. Szymon ma trudności z utrzymaniem wzroku na przedmiocie i podążaniem wzrokiem za przedmiotem. Jest pobudzony, gdy ma do czynienia z wieloma bodźcami wzrokowymi. Obserwuje się zwiększoną wrażliwość na dźwięki, opóźnioną reakcję na dźwięki mowy. Czasem sprawia wrażenie, jakby nie słyszał, potrzebuje powtarzania poleceń, trudno mu skupić uwagę w miejscach gdzie jest nadmiar bodźców dźwiękowych, zatyka uszy na niektóre dźwięki (w ostatnim czasie trochę rzadziej). W zachowaniu obserwuje się wzmożoną potrzebę ruchu, przejawiająca się wierceniem się, wstawaniem z miejsca, częstą zmianą przez chłopca wyniki mogą świadczyć o dysfunkcjach w pracy układu prioprioceptywnego i przedsionkowego – prawdopodobnie o charakterze podwrażliwości na bodźce, co może powodować, że jego układ nerwowy słabo rejestruje informacje związane z czuciem głębokim oraz czuciem ułożenia ciała w przestrzeni (a zwłaszcza głowy względem tułowia). Maja też wpływ na regulację napięcia mięśniowego, postawę ciała, koordynację ruchów, równowagę, rozwój umiejętności w zakresie planowania motorycznego. Czynniki te powodują, że chłopiec nie potrafi utrzymać prawidłowej pozycji przy stole, , niechętnie wykonuje czynności grafomotoryczne – z powodu słabej stabilizacji napięcia mięśniowego, zwłaszcza w obrębie obręczy barkowej, , usztywnia ruchy ręki, niewłaściwie trzyma ołówek, szybko męczy się i w efekcie dekoncentruje, wstaje od stołu i musi pobiegać poi sali. Ponadto obniżone napięcie mięśniowe, w tym mięśnia okrężnego ust i języka oraz słabsze czucie ułożenia aparatu artykulacyjnego może być jedną z przyczyn wadliwej wymowy. Dysfunkcje przedsionkowe mogą mieć również wpływ na widoczne u chłopca trudności w płynnym wodzeniu wzrokiem, stabilizację pola widzenia, obniżenie poziomu koordynacji ruchowej, wzrokowo-ruchowej. W efekcie powyżej opisane dysfunkcje mogą zakłócać rozwój sprawności ruchowej i nabywania nowych umiejętności w samoobsłudze, sprawności manualnej, grafomotoryce. Nadwrażliwość na bodźce sensoryczne oraz obniżone napięcie mięśniowe może skutkować większą męczliwością dziecka i problemami ze skupieniem uwagi. Nadwrażliwość dotykowa w obrębie dłoni może, zwiększać niechęć do wykonywania czynności graficznych, ZNACZENIE PROBLEMU Badanie dziecka, wywiad z rodzicami wskazują na występowanie u dziecka zaburzeń sensomotorycznych, przede wszystkim dysfunkcji układu przedsionkowego oraz priopriceptywnego – o charakterze podwrażliwości (potrzeby dostarczania zwiększonej ilości bodźców), dotykowego (nadwrażliwości dotykowej w obrębie dłoni) oraz na bazie systemów deficyty w odbiorze i przetwarzaniu bodźców słuchowych, wzrokowych. Ponadto chłopiec ma trudności w wytrwałej pracy, koncentracji uwagi, czas pracy jest ograniczony. Chłopiec ma duże trudności w dobrym funkcjonowaniu społecznym. Przejawem tych trudności są nieprawidłowe relacje z rówieśnikami, nieprzestrzeganie ustalonych norm społecznych, niska samodzielność i aktywność w czynnościach szkolnych jak i nie związanych z nauką, zachowania agresywne. Zachowania prezentowane przez chłopca wpływają niekorzystnie na szkolne funkcjonowanie nie tylko jego samego, ale również pozostałych dzieci w klasie. szczególnego zainteresowania i intensywnych oddziaływań terapeutycznych. Obecnie chłopiec jest w klasie I podczas lekcji pracuje niechętnie, często odmawia wykonania zadania. W sytuacji niepowodzenia złości się, krzyczy, rezygnuje z pracy, krytycznie ocenia swoje kompetencje mówiąc: „ nie umiem”. Jednak jeśli otrzyma pomoc i wykona zadanie – okazuje dużą radość. Jest niecierpliwy. Gdy musi poczekać na swoją kolej odpycha dzieci, tupie. Szymon zazwyczaj stawia silny fizyczny opór, wyrywa się. Takie zachowania chłopca są moim zdaniem na ogół wynikiem frustracji, przejawem złości lub też próbą nawiązania kontaktu, nie służą wyrządzeniu krzywdy drugiej osobie chłopiec nie wie, nie rozumie, że takim zachowaniem sprawia komuś przykrość. Nie chce też naprawić swojego zachowania np. się, że chłopiec zachowuje się integracji sensorycznej mają ogromny wpływ na przyszłość edukacyjną każdego dziecka. Chłopiec po diagnozie w poradni psychologiczno - pedagogicznej zaczął uczęszczać do mnie na terapię integracji sensorycznej. W wyniku słabej integracji zmysłów, dziecko ma różnego rodzaju kłopoty w codziennym funkcjonowaniu zarówno w środowisku domowym jak i poza domem. Zaburzone współdziałanie zmysłów objawia się problemami w zachowaniu, wykonywaniu czynności precyzyjnych, aktywności ruchowej i funkcjonowaniu społecznym. Chłopiec ma duży problem w dłuższym skupieniu uwagi na zadaniu, jest męczliwy. Pojawiają się zaburzenia emocjonalne: frustracja, labilność emocjonalna (albo jest pobudzony i aktywny albo zamyka się w sobie i unika kontaktów społecznych). Zdarza się, że chłopiec zachowuje się dziwnie i niezrozumiale dla otoczenia, zaburzenia sensomotoryczne wpływają na trudności w kontaktach z rówieśnikami. Systematycznie prowadzona u chłopca terapia integracji sensorycznej połączona z socjoterapią może zapobiec wielu konsekwencjom zaburzeń Prognoza negatywnaNie podjęcie właściwych oddziaływań wychowawczych i terapeutycznych pogłębi izolację, bierność dziecka w środowisku szkolnym, spowoduje utrwalenie się lub wręcz nasilenie nieprawidłowych zachowań oraz zakłóci przebieg proces dydaktyczno- wychowawczego terapii integracji sensorycznej może spowodować:• nasilenie problemów ze skupieniem uwagi,• znaczne trudności w relacjach z rówieśnikami,• problemy w przyswajaniu wiedzy, zdobywaniu nowych doświadczeń,• zwiększenie rozpraszalności uwagi słuchowej i wzrokowej z uwagi na niski próg tolerancji na dystraktory,• wydłużony czas reakcji na bodźce słuchowe i wzrokowe,• zaburzenia grafomotoryczne,• wolne tempo przepisywania z tablicy, • nieprawidłowości w koordynacji w zakresie ruchów głowy i oczu,• brak płynnych, śledzących ruchów oczu,• ograniczenie możliwości edukacyjnych, • wolniejsze tempo postępów w ćwiczeniach logopedycznych nad artykulacją, • zdolność do planowania ruchu jest niezbędną funkcją przy kształtowaniu się praksji oralnych, a więc ma wpływa n artykulację. Prognoza pozytywnaProwadzenie systematycznej wieloaspektowej terapii dziecka oraz oddziaływania skierowane na rodzinę wpłyną korzystnie na emocjonalną i społeczną sferę rozwoju dziecka oraz zminimalizują dotychczasowe problemy oraz zapobiegną powstaniu zaburzeń zachowania u dziecka w przyszłości. Podjęcie właściwie zaplanowanej i przeprowadzonej terapii integracji sensorycznej może:• zniwelować trudności w odbiorze i przetwarzaniu bodźców sensorycznych, by w efekcie zmniejszyć frustrację dziecka, • zmniejszyć potrzeby nienaturalnie silnego domagania się czynności i zabaw związanych z obracaniem się, huśtaniem, podskakiwaniem, dążeniem do mocnego uścisku,• zwiększyć precyzję ruchów rąk, przez co chłopiec będzie samodzielny w zakresie samoobsługi,• kształtowanie samodzielności• wzmocnienie wiary w siebie• kształtowanie właściwych wzorców zachowań społecznych• uczenie rozumienia konsekwencji swoich zachowań• eliminowanie niewłaściwych zachowań chłopca wobec rówieśników, dorosłych• uczenie sposobów panowania nad swoimi emocjami• wskazanie konstruktywnych, adekwatnych do wieku sposobów zagospodarowania czasu wolnego• zwiększyć szanse edukacyjne PROPOZYCJE ROZWIĄZANIA• Terapia integracji sensorycznej uwzględniająca pracę nad prawidłowym odbiorem i przetwarzaniem bodźców sensorycznych.• Zajęcia logopedyczne w celu ćwiczenia prawidłowej artykulacji.• Zajęcia socjoterapeutyczne w celu pracy nad świadomością własnych emocji, wyrażaniem ich, radzeniem sobie z nimi, uczenia nawiązywania bliższych kontaktów emocjonalnych z rówieśnikami. Zadania do wykonania:1. Prowadzić systematyczną terapię integracji sensorycznej2. Prowadzić systematyczne spotkania z Systematycznie współpracować z osobami pracującymi z chłopcem Plan oddziaływań: stymulacja przedsionkowo – prioprioceptywno - dotykową celem normalizacji w odbiorze bodźców i lepszej ich integracji, praca nad stabilizacją napięcia mięśniowego,  praca nad koordynacją wzrokowo-ruchową oraz integrację odruchu przedsionkowo-ocznego, rozwijanie reakcji równoważnych, ćwiczenia praksji (w tym aparatu artykulacyjnego), organizacja przestrzeni wokół osi ciała, usprawnianie grafomotoryki przez ćwiczenia precyzji rąk, ćwiczenie małej motoryki, ćwiczenia koncentracji uwagi, wydłużanie czasu pracy. stymulowanie dojrzałości społecznej – m. in. zauważanie poprawnych zachowań, głównie w zakresie dostosowania się do wymogów sytuacji, wzmacnianie ich poprzez pochwałę, instruowanie dziecka odnośnie oczekiwanych zachowań. stymulowanie dojrzałości emocjonalnej – m. in poprzez wykorzystywanie codziennych sytuacji, bajek do zwiększania świadomości emocjonalnej, zarówno w zakresie emocji przeżywanych przez dziecko, jak i inne osoby. wzmacnianie aktywności poznawczej i motywacji poznawczej. 1. WDRAŻANIE ODDZIAŁYWAŃ By planowane rozwiązania przynosiły efekty konieczna jest współpraca terapeuty integracji sensorycznej, logopedy, rodziców, nauczycieli oraz innych specjalistów. Po badaniu psychologiczno – pedagogicznym rodzice zostali poinformowani o możliwości ubiegania się o miejsce dla dziecka na zajęciach w poradni. Chłopiec regularnie zaczął uczęszczać do mnie na zajęcia w poradni psychologiczno – pedagogicznej. Biorąc pod uwagę trudności w funkcjonowaniu w środowisku rówieśniczym, w podporządkowaniu się, przekazałam też rodzicom informacje o możliwościach udziału chłopca w zajęciach socjoterapeutycznych na trenie poradni. Po rozmowach dziecko trafiło także na zajęcia socjoterapeutyczne. Terapię integracji sensorycznej rozpoczęłam u dziecka w październiku 2015r., odbywała się na terenie poradni, początkowo dwa razy w miesiącu, od stycznia trzy lub cztery razy w miesiącu przez 60 minut. Obejmowała ona następujące działania: Po każdych zajęciach przekazywałam rodzicom informacje o przebiegu terapii, udzielałam wskazówek do ćwiczeń w domu. Konsultowałam się systematycznie ze specjalistami, do których chłopiec uczęszczał na zajęcia logopedyczne i socjoterapeutyczne. Wymienialiśmy się informacjami na temat chłopca. 2. EFEKTY ODDZIAŁYWAŃ W ciągu ośmiu miesięcy od czasu, gdy zaczęłam terapię z chłopcem dokonał się ogromny postęp w jego funkcjonowaniu. Funkcjonowanie dziecka poprawia się we wszystkich sferach. Szymon nadal przejawia trudności w funkcjonowaniu społeczno-emocjonalnym, zwłaszcza na terenie szkoły, ale obserwuje się też pewne korzystne zmiany:- lepszy jest kontakt z uczniem , wzrosła motywacja i samoocena dziecka,- chętniej uczestniczy w życiu klasy, jest bardziej aktywny, chętny do współpracy- używa zwrotów grzecznościowych- potrafi przeprosić za niewłaściwe zachowanie, i wyraża chęć naprawienia wyrządzonej szkody- częściej dokonuje autorefleksji nad swoim niewłaściwym zachowaniem, pyta o ewentualne następstwa niewłaściwych zachowań- rzadziej mają miejsce wybuchy złości- wydłużył się czas koncentracji uwagi na zadaniu,-poprawiła się integracja wzrokowo- słuchowo- ruchowa. Na pewno na poprawę funkcjonowania duży wpływ miała dobra współpraca z rodzicami. Rodzice systematycznie utrwalali zalecane ćwiczenia w domu, stosowali się do zaleceń jak postępować z dzieckiem, by zniwelować zaburzenia sensomotoryczne. Zmieniło się ich podejście do problemów dziecka (zauważyli złożoność zaburzeń i zdecydowali się na systematyczną terapię chłopca, starają się wyznaczać synowi granice i postępować moim przekonaniu Szymon ma szanse dobrze funkcjonować w środowisku szkolnym i pozaszkolnym, ale wymaga to jeszcze żmudnej, systematycznej pracy ze strony wychowawców oraz wsparcia, którego należy udzielić rodzinie i monitorowania sytuacji na sukces ma wiele czynników:- systematyczna terapia integracji sensorycznej,-systematyczny udział w zajęciach socjoterapeutycznych,- współpraca rodziców z terapeutami,- pozytywne nastawienie dziecka do proponowanych zajęć. Opracowała: Katarzyna Frącala Okiem specjalisty , Otwarty dostęp 28 kwietnia 2022 NR 76 (Maj 2022) Zdolność człowieka do odczuwania, interpretowania, rozumienia i przede wszystkim organizacji informacji, które docierają do nas różnymi kanałami sensorycznymi z otoczenia, jest nazywana integracją sensoryczną. Kiedy wspomniane informacje pochodzące ze zmysłów są w nieprawidłowy sposób przetwarzane, mówimy o zaburzeniach przetwarzania sensorycznego. Nieprawidłowe procesy integracji sensorycznej mają postać dysfunkcji, a objawy tych dysfunkcji mogą przyjmować różnorodną postać. Efektem tego są trudności, które mogą się pojawiać na różnych płaszczyznach życia człowieka. Zaburzenia integracji sensorycznej to nie tylko opóźniony rozwój mowy, problemy z jedzeniem, koncentracją czy skupianiem uwagi. Problemy z nauką, nadmierny lub zbyt niski poziom pobudzenia, trudności motoryczne, nadmierne lub niedostateczne reakcje na bodźce sensoryczne, trudności w zachowaniu – wszystko to również może być wynikiem zaburzeń przetwarzania sensorycznego. Problemy z przetwarzaniem sensorycznym mogą mieć liczne konsekwencje w środowisku domowym i szkolnym. Bardzo często dzieci z zaburzeniami integracji sensorycznej mają niską samoocenę i kłopoty z organizacją. Przyjrzyjmy się zatem, jak może funkcjonować dziecko z zaburzeniami integracji sensorycznej właśnie w placówce przedszkolnej. W zależności od rodzaju zaburzeń integracji sensorycznej zarówno funkcjonowanie dziecka, jak i trudności, które napotka ono na swojej drodze, mogą być różne. Jednym z podtypów zaburzeń integracji sensorycznej są zaburzenia modulacji sensorycznej. Polegają one na trudności z przekształcaniem informacji pochodzących z różnych zmysłów w zachowanie, które jest kontrolowane i dopasowane intensywnością do bodźca sensorycznego. Dziecko, które ma zaburzenia modulacji sensorycznej o typie nadwrażliwości, będzie przesadnie reagowało na bodźce. Takie dzieci naprawdę łatwo przestymulować, ich zachowanie może się zmienić na skutek nadmiaru dźwięków czy bodźców wzrokowych. Dzieci z tej grupy mogą być przytłoczone zbyt jasnym światłem, a równie dobrze nadmiarem dekoracji na oknie. Nadwrażliwe reakcje mogą spowodować, że dzieci będą unikać aktywności związanych z brudzeniem się, np. malowania palcami, jedzenia rękoma, zabaw w piaskownicy, czy uczestnictwa w zajęciach muzycznych lub spektaklach teatralnych, bo to oznacza hałas i dużo nagłych, jak również niespodziewanych odgłosów. To wszystko może sprawić, że dzieci będą nadmiernie wycofane lub pobudzone, może też wystąpić reakcja „walcz albo uciekaj”. Przykłady objawów nadwrażliwości na bodźce sensorycznePOLECAMY Dziecko przesadnie reaguje na dźwięki, może zatykać uszy lub hałasować, aby odciąć się od przeszkadzającego bodźca. Unika bliskości z drugą osobą. Nie toleruje metek, guzików, szwów i pewnych materiałów, z których wykonano jego ubranie. Niechętnie bierze udział w aktywnościach związanych z brudzeniem, typu zabawy klejem, masą solną, malowanie palcami, dotykanie jedzenia. Nie chce chodzić boso. Mimo dobrej pogody chce być ubrane od stóp do głów. Nie chce myć zębów. Je wybiórczo. Mruży oczy i skarży się na ostre światło. Łatwo je przestymulować. Źle znosi zmiany, dąży do rutyny. Obawia się huśtawek i innych sprzętów na placu zabaw. Ma lęk wysokości. Nie chce podawać ręki koleżance lub koledze. Zaburzenia modulacji sensorycznej to oczywiście nie tylko nadmierne reakcje na bodźce sensoryczne, ale też reakcje podreaktywne. Takie dzieci wydają się bezproblemowe, są spokojne, a ich zaburzenia mogą nie być początkowo zauważalne. Cechuje je obniżony poziom aktywności, wolne tempo pracy i kłopoty z kończeniem zadań. Dzieci z tej grupy są mniej wrażliwe niż ich rówieśnicy. Przykłady objawów podwrażliwości na bodźce sensoryczne Dziecko zawołane nie zawsze reaguje. Ma problem z różnicowaniem bodźców sensorycznych. Jest pogrążone w swoim świecie. Wydaje się apatyczne. Ma problemy z treningiem czystości. Może przesadnie napychać buzię. Może nie wiedzieć, jak poradzić sobie z konsystencją pokarmu. Może nie reagować na ból. Nie jest zainteresowane tym, co się dzieje dookoła, nowymi zabawami, zabawkami czy osobami. Trzecim typem zaburzeń modulacji sensorycznej jest poszukiwanie sensoryczne. Dziecko poszukujące wrażeń sensorycznych może być w ciągłym ruchu, może być to też dziecko, które jest hałaśliwe. Dzieci z tej grupy zwykle robią wszystko szybko, wpadają na innych i zachowują się tak, jak gdyby tego nie czuły. Wiele ich zachowań pokrywa się z objawami zaburzeń ADHD, np. problemy z koncentracją, skupieniem uwagi, podwyższony poziom pobudzenia czy trudności z wysiedzeniem przez dłuższy czas w jednym miejscu. Przykłady objawów poszukiwania sensorycznego Dziecko jest nieustannie w ruchu. Robi wszystko zbyt intensywnie. Ma problemy z koncentracją i skupieniem uwagi. Nieustannie wkłada do buzi dłonie i przedmioty niejadalne. Dziecko preferuje intensywne smaki i zapachy pokarmów, jak również konsystencje chrupkie lub wymagające żucia. Może podejmować zachowania ryzykowne jak na swój wiek, np. wspina się na wysokości, mocno się buja itp. Kolejną grupą zaburzeń integracji sensorycznej są zaburzenia ruchowe o podłożu sensorycznym. Dzieci z tym typem zaburzeń mogą mieć problemy z motoryką dużą i tym samym z motoryką małą. Mają kłopoty ze stabilizacją ciała, równowagą, planowaniem motorycznym, obustronną koordynacją czy przekraczaniem linii środkowej ciała. Wyzwaniem jest dla nich nauka ubierania się, wiązania obuwia czy jazda na rowerze bądź hulajnodze. Mogą być przesadnie męczliwe. Ostatnią grupą zaburzeń integracji sensorycznej są zaburzenia różnicowania sensorycznego. Dzieci z zaburzeniami różnicowania sensorycznego zwykl... Artykuł jest dostępny w całości tylko dla zalogowanych użytkowników. Jak uzyskać dostęp? Wystarczy, że założysz bezpłatne konto lub zalogujesz się. Czeka na Ciebie pakiet inspirujących materiałow pokazowych. Załóż bezpłatne konto Zaloguj się Ośrodkowy układ nerwowy kształtuje się po narodzeniu w odpowiedzi na docierające bodźce z pięciu zmysłów. Na przykład, poczucie przestrzeni – wiedza, gdzie znajdują się kończyny i tułów oraz jakie są ich zadania – jest niezbędna dla każdego dorastającego dziecka. Niekiedy jednak to poczucie jest u nich zaburzone. Integracja sensoryczna odgrywa tutaj bardzo ważną rolę. Spis treściCzym jest integracja sensoryczna?Objawy zaburzeń integracji sensorycznejZmysły i umiejętności motoryczne w integracji sensorycznejCharakterystyczne cechy i zachowania dzieci z zaburzeniami SI Czym jest integracja sensoryczna? Integracja sensoryczna (ang. Sensory Integration) to proces, w którym mózg agreguje dochodzące do niego informacje pochodzące z otoczenia oraz z ciała, a następnie w odpowiedzi wysyła odpowiednią informację zwrotną. Podstawowymi zmysłami integracji sensorycznej są: dotyk, równowaga oraz czucie ciała. Mają one niebagatelny wpływ na funkcjonowanie naszych organizmów w życiu codziennym. Właściwa integracja tych zmysłów stanowi podłoże do odpowiedniego rozwoju i działania pozostałych zmysłów i umiejętności. Mowa tutaj na przykład o wzroku, mowie, słuchu, umiejętności chodzenia oraz zdolności wykonywania precyzyjnych czynności – wycinanie, pisanie, malowanie czy modelarstwo. Dla dzieci z zaburzeniami integracji sensorycznej te zmysły mogą niewłaściwie funkcjonować. Wykazują one nieprawidłowości w funkcjonowaniu mózgu. Na przykład w sferze wyczucia dotykowego - dotyk innych ludzi i różnego rodzaju przedmiotów może być niewłaściwie odbierany lub przetwarzany przez ośrodkowy układ nerwowy. Takie dzieci wydają się być niezdolne do właściwej interpretacji bodźców dotykowych, nie mówiąc już o ich koordynacji ze zmysłami wzroku i słuchu. Pojęcie zaburzenia integracji sensorycznej jest wykorzystywane do scharakteryzowania tej niepełnosprawności. Objawy zaburzeń integracji sensorycznej Zaburzenia SI mogą objawiać się zaburzeniami poznawczymi, motorycznymi, społecznymi/emocjonalnymi, mowy lub utrzymania uwagi. Dziecko cierpiące na tę dysfunkcję może miewać problemy z właściwą reakcją na bodźce dotykowe lub może mieć kłopoty z dokładnym planowaniem i organizacją obowiązków w szkole i w zaburzeń SI Następujące objawy mogą wskazywać na zaburzenia integracji sensorycznej u dziecka: opóźnienie w nauce;opóźnienie w mówieniu lub zdolnościach motorycznych;trudności w przenoszeniu uwagi z jednej rzeczy na inną;łatwość w dekoncentrowaniu się;impulsywność;niezdolność do uspokojenia się i relaksu;nadwrażliwość lub niewrażliwość na dotyk, ruch, obrazy lub dźwięki;nieporadność fizyczna;niska samoocena lub poczucie własnej wartości;społeczne i/lub emocjonalne problemy;niezwykle wysoki lub niski poziom aktywności. Zmysły i umiejętności motoryczne w integracji sensorycznej Bodźce generowane przez nasze zmysły stanowią część wszystkich doświadczeń ruchowych. Poniższe umiejętności są wykorzystywane za każdym razem gdy dana osoba angażuje się w ruchy w ramach małej lub dużej motoryki. Dla dzieci z dysfunkcją integracji sensorycznej wykorzystuje się specjalne programy oraz pomoce dydaktyczne w terapii integracji sensorycznej, które wspierają je w rozwoju określonych umiejętności, zapewniając ćwiczenia dla konkretnych potrzeb. Zmysł równowagi Równowaga odnosi się do ruchów ciała lub zmiany jego położenia w celu utrzymania lub odzyskania balansu. Ruch może być nieznaczny, jak na przykład utrzymanie pozycji siedzącej w samochodzie, który bierze zakręt lub duży, taki jak uchronienie się przed upadkiem wykorzystując ręce i dłonie. Czynności usprawniające równowagę muszą być właściwie dostosowane do rozwoju dziecka ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Duże znaczenie ma tutaj odpowiednie wyposażenie sali integracji kinestetyczny Kinestezja lub propriocepcja dotyczy informacji pochodzących z wnętrza ciała – głównie z mięśni, stawów oraz więzadeł. Stanowi źródło informacji o kondycji ciała oraz zajmowanej pozycji w określonej przestrzeni. To wewnętrzna świadomość dotycząca naszych części ciała, pozwalająca nam na wykonywanie zadań związanych z koordynacją. Współskurcz (kokontrakcja) obejmuje pracę mięśni po obu stronach stawu, które kurczą się w tym samym momencie. Współskurcz stanowi rodzaj stabilizatora stawów, umacnia je i jest bardzo ważny w koordynacji wykonywanych ruchów. Wspiera utrzymywanie postawy siedzącej, stojącej oraz innych pozycji ciała. Planowanie motoryczne Planowanie motoryczne (praksja) to zdolność osoby do organizowania, planowania a następnie wykonywania nowych lub wcześniej niepraktykowanych aktywności ruchowych. Systemy sensoryczne, w szczególności dotyk, mają największe znaczenie dla planowania dotyku Dotyk interpretujemy jako wiadomość sensoryczną odbieraną przez skórę. Informacja dotykowa stanowi podstawę nauki o obiektach zewnętrznych, jak również o kondycji naszego ciała. Jeśli ta informacja nie jest wystarczająco dokładna może utrudniać uczenie się i przedsionkowy Układ przedsionkowy (błędnik i jądra przedsionkowe w pniu mózgu) jest zlokalizowany w uchu wewnętrznym i aktywuje się poprzez ruch lub zmianę pozycji głowy. W połączeniu z układem kinestetycznym oraz wzrokowym steruje ośrodkowym układem nerwowym. Dzięki temu ciało jest ułożone w pożądanej pozycji w określonej przestrzeni oraz w obliczu działającej siły grawitacji, tak, że dziecko jest zdolne do utrzymania równowagi. Utrzymywanie równowagi stanowi rezultat właściwie działającego układu przedsionkowego. Ćwiczenia w tym obszarze sprzyjają wykonywaniu bardziej efektywnych ruchów, balansowaniu, utrzymywaniu równowagi oraz polepszeniu orientacji przestrzennej. Powinniśmy zachęcać dzieci, lecz nie możemy ich zmuszać do podejmowania określonych bilateralna Integracja bilateralna to zdolność do koordynacji obydwu części ciała. Dzięki niej ćwiczenia mogą być wykonywane tylko przez jedną stronę ciała, niezależnie od ruchów drugiej strony. Najważniejszy jest jednak fakt, że integracja bilateralna umożliwia koordynację obu części w trakcie wykonywania wielu sekwencji różnorodnych ruchów. Efekt ten zostaje osiągnięty po poprawnym przetworzeniu informacji dotykowych i kinestetycznych. Charakterystyczne cechy i zachowania dzieci z zaburzeniami SIChwiejne odczucia Dzieci z zaburzeniami SI często nie posiadają właściwie rozwiniętej zdolności percepcji. Mają one problem z odpowiednim przetwarzaniem doznań i odczuć w spójne informacje. Są one jednak potrzebne, aby przyswoić materiał w szkole oraz odpowiednio reagować na sytuacje mające miejsce podczas lekcji. Wyobraź sobie naukę, gdy docierające bodźce sprawiają wrażenie niekończącej się serii magicznych sztuczek. W przypadku niewłaściwego przetwarzania docierających bodźców przez dzieci, mogą one nie poświęcać należytej uwagi lub potrafią przesadnie reagować na dane zadania. Wykazują one małe zainteresowanie lub jego kompletny brak względem czynności, których wykonanie jest sensowne i konstruktywne. Takie dzieci często znajdują się w ruchu, co może świadczyć o potencjalnych zaburzeniach koncentracji uwagi (ADD) lub o zespole nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD). Mają one problemy z właściwą interpretacją informacji pochodzących ze świata zewnętrznego, przede wszystkim tych odbieranych przez układ przedsionkowy (zrozumienie przez mózg stanu utrzymania równowagi w trakcie doświadczania przez dziecko otoczenia oraz odczuć dotykowych). Dzieci mogą być niepewne grawitacyjnie lub stronić od dotyku. Bywa tak, że przemieszczają się, aby znaleźć środek ciężkości lub właściwy dla siebie poziom komfortu siadając na krześle, na podłodze lub próbując stać. Zdarza się, że o coś rozpaczliwie błagają lub zaczynają się kręcić. Takie dzieci mogą na przemian unikać lub pragnąć dotyku, co powoduje z kolei, że znajdują się w ciągłym słuchowo-wzrokowe Część mózgu w systemie limbicznym (decydująca, które bodźce są rejestrowane i dostarczane do naszej świadomości) również decyduje czy osoba zrobi coś z określoną informacją. Badania pokazują, że ta część może niewłaściwie funkcjonować w mózgach dzieci z zaburzeniami integracji sensorycznej. Nie rejestrują one obserwacji, które inni potrafią poczynić. Częściej niż inne bodźce sensoryczne, sygnały słuchowe i wzrokowe są ignorowane lub nierejestrowane. Czasami dzieci w sposób nadmierny rejestrują jeden dźwięk, nie rejestrując innego. Ich środowisko wizualne może również szwankować. Dzieci mogą patrzeć „przez” ludzi lub unikać patrzenia im w oczy. Dzieci z dysfunkcją SI często nie zwracają uwagi na przedmioty lub zabawki. Jednakże, czasami ich mózgi decydują się na poświęcenie intensywnej i długotrwałej uwagi drobnym detalom, takim jak linie na podłodze. (Należy jednak po raz kolejny mieć na uwadze, że może być to objaw zaburzenia koncentracji uwagi - ADD).Sprzeczne priorytety Dzieci z zaburzeniami SI miewają problemy z dekodowaniem i rozpoznawaniem, które informacje wizualne są ważne w danym momencie, a które nieistotne. Mają one często kłopoty również w rejestrowaniu innych odczuć, takich jak lekki dotyk lub mocny uścisk. Dziecko może nie reagować lub w negatywny sposób odpowiadać na dotyk innych ludzi. Takie dzieci często nie potrafią określić poziomu bólu podczas upadku lub uderzenia, chyba, że jest on bardzo silny. Niektóre dzieci są nadwrażliwe na fakturę rzeczy. Małe dzieci i przedszkolaki mogą sprzeciwiać się przyjmowaniu pokarmów stałych, ponieważ nie lubią odczuć się z tym wiążących. Mogą mieć także problemy z węchem i smakiem. Dzieci z dysfunkcją sensoryczną miewają kłopoty z rozpoznawaniem zapachów, lecz również potrafią przesadnie reagować na określoną woń. Bywa także, że mają zaburzony zmysł smaku. Bodźce docierające do dzieci poprzez mięśnie i stawy mogą mieć większe znaczenie niż te dostarczane przez oczy i uszy. Zginanie i rozprostowywanie rąk oraz nóg w stawach wydaje się być dla nich satysfakcjonujące. Ta ważna informacja proprioceptywna pomaga „uziemić” dzieci i zapewnić im poczucie bezpieczeństwa, ponieważ w ich mózgach zostają zarejestrowane silne odczucia. Dzieci te mogą usilnie zabiegać o ruch i stymulację układu przedsionkowego lub całkowicie z niej zrezygnować. Żadna z tych reakcji nie jest modulacja Modulacja to zdolność regulacji aktywności mózgu, obejmująca pomoc niektórym wiadomościom neuronowym w wywoływaniu większej ilości reakcji, jednocześnie blokując inne informacje w celu ograniczenia jego aktywności (przeciążenia). Mózgi niektórych dzieci nie zmieniają intensywności bodźców oddziałujących na układ przedsionkowy (np. wirowanie, skakanie, bujanie się) oraz zmysł dotyku. W efekcie takie dzieci mogą unikać wykonywania niektórych ruchów i stawać się niepewne, ponieważ nie potrafią kontrolować własnych odczuć. (Na przykład mogą czuć się niestabilnie siedząc na kolanach osoby dorosłej, która jednocześnie buja się z nimi na huśtawce). Potrafią również stawać się bardzo niepewne względem oddziaływującej grawitacji i otaczającej je przestrzeni. Mimo tej niepewności są w stanie jednak rejestrować te odczucia. W związku z tym, że dzieci mogą nie być biegłe w rejestrowaniu wielu bodźców z otoczenia, nie potrafią one harmonizować tych odczuć, aby wyciągnąć jednolite wnioski i utworzyć relację względem określonego miejsca. Przetwarzanie informacji wizualnych może zająć im dużo czasu. Nawet kiedy coś widzą, dzieci z dysfunkcją SI mogą nie zinterpretować tego odpowiednio. Kiedy doświadczają nowych sytuacji, mogą one reagować z niepokojem lub niechęcią. Terapia może poprawić te zachowania. Tylko w przypadku wielokrotnego powtarzania podobnych czynności dzieci będą w stanie rozpoznawać określone miejsca lub okoliczności jako znajome i bezpieczne. Niektóre z nich mają bardzo duże kłopoty z rozpoznawaniem elementów przestrzennych otoczenia, tak, że mogą być złe i zawiedzione, gdy coś zostaje zmienione lub przestawione w domu lub szkole. Problemy w planowaniu ruchów Bez prawidłowej rejestracji informacji sensorycznych przez skórę, mięśnie, stawy oraz układ przedsionkowy dzieci z dysfunkcją SI nie są zdolne do rozwinięcia właściwej percepcji własnego ciała. Może im brakować odpowiednich połączeń neuronowych (dobrego zrozumienia części własnego ciała, ich funkcji oraz zachowania w środowisku). Odpowiednie planowanie motoryczne jest skutkiem dobrze działającego ośrodkowego układu nerwowego. Słabe przetwarzanie sensoryczne utrudnia zdolność planowania motorycznego pod wieloma względami. Dziecko:nie potrafi bezproblemowo rozpoznać obiektu, który się przed nim znajduje;nie posiada odpowiedniej świadomości własnego ciała, aby być w stanie wykorzystać je właściwie w procesie planowania motorycznego;ma problemy ze zrozumieniem sposobu w jaki potencjalnie może wykorzystać dany przedmiot;niechętnie wykonuje istotne zadania;nie chce angażować się w wykonywanie niczego nowego lub innego;gdy robi coś, może okazać się, że dana czynność nie dostarcza mu oczekiwanego przyjemnego doświadczenia. Normalne ludzkie zachowanie agreguje bodźce i sygnały oraz odpowiada na dokonane obserwacje. Dzieci, które nie potrafią właściwie postrzegać środowiska fizycznego w którym się znajdują lub nie są zdolne do skutecznego reagowania względem tego otoczenia, nie posiadają tym bardziej podstaw do organizacji bardziej kompleksowych zachowań. Jeśli nie są one zdolne do zarządzania prostymi motorycznymi reakcjami adaptacyjnymi, takimi jak siedzenie z wyprostowaną sylwetką lub zmienianie pozycji siedzącej na stojącą, dzieci takie będą miały problem z bardziej złożonymi zachowaniami. Mowa tutaj o ruchach wykonywanych w środowiskach wymagających przetwarzania informacji dotykowych, z układu przedsionkowego oraz proprioceptywnego. LiteraturaM. C. Abraham, Sensory Integration, LDA, Greensboro, Karolina Północna, Stany Zjednoczone 2002P. G. Emmons, L. M. Anderson, Understanding Sensory Dysfunction, Jessica Kingsley Publishers, Londyn 2005M. Szybkowska, Elementy integracji sensorycznej, PWN Wydawnictwo Szkolne, Warszawa 2017M. Borkowska, Integracja sensoryczna w rozwoju dziecka, Harmonia, Gdańsk 2018

dziecko z zaburzeniami integracji sensorycznej w przedszkolu